مطالعات نشان می دهند که در سراسر جهان، حدود 200 میلیون نفر به پوکی استخوان مبتلا می شوند. اگرچه پوکی استخوان هم در مردان و زنان رخ می دهد، با این حال زنان چهار برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به این بیماری هستند. پوکی استخوان یا اُستئوپروز ، به مرور زمان موجب ضعف در استخوانها شده و آنها را مستعد شکستگی های ناگهانی و غیرمنتظره می کند. این بیماری اغلب بدون هیچ علامت یا درد پیشرفت می کند و تا زمانی که استخوان ها شکسته نشوند، شناسایی نمی شود.
چه چیزی باعث پوکی استخوان می شود؟
استخوان ها از بافت های زنده و در حال رشد ساخته شده اند. به نوعی میتوان داخل استخوان های سالم را به یک اسفنج تشبیه کرد. به این ناحیهاستخوان ترابکولار می گویند، که یک پوسته بیرونی از استخوان متراکم اطراف بافت اسفنجی را احاطه کرده است. هنگامی که پوکی استخوان رخ می دهد، تعداد حفره ها در اسفنج، بزرگتر و بیشتر شده که باعث ضعیف شدن داخل استخوان می شود.
استخوانها منبع اصلی برای ذخیره کلسیم و سایر مواد معدنی هستند. بدن ما برای کمک به عملکرد عضلات و عروق خونی، ترشح هورمونها و آنزیمها و ارسال پیام از طریق سیستم عصبی به کلسیم نیاز دارد .زمانی که بدن به کلسیم نیاز داشته باشد، کلسیم از استخوان جدا شده، تجزیه میشود و وارد خون میشود اما استخوان ها کلسیم از دست رفته را مجدد بازسازی میکند. پس از 35 سالگی، تجزیه کلسیم سریعتر از بازسازی استخوان ها اتفاق می افتد، که باعث از بین رفتن تدریجی توده استخوانی می شود.
علائم پوکی استخوان چیست؟
- کوتاه شدن قد (حدود 3 سانتی متر) به مرور زمان
- تغییر در وضعیت بدن (خم شدن بدن به سمت جلو)
- تنگی نفس (ظرفیت کمتر ریه به دلیل فشرده شدن دیسک)
- شکستگی مکرر استخوان
- احساس درد در قسمت پایین کمر
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند؟
- افراد مسن : زیرا با افزایش سن تراکم استخوان ها کاهش می یابد.
- زنان یائسه : زیرا یائسگی تولید استروژن را کند میکند. استروژن هورمونی است که از تحلیل بیش از حد استخوان محافظت میکند.
- افراد لاغر و ریز اندام : ساختار استخوان ها و وزن فرد، از جمله مواردی هستند که خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش میدهند. افراد ریزه اندام و لاغر بیشتری در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند، زیرا استخوان کمتری برای از دست دادن دارند.
- سابقه خانوادگی و ژنتیک : اگر والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ شما علائمی از پوکی استخوان داشته اند ، مانند شکستگی لگن پس از یک زمین خوردن جزئی، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری در شما هم وجود داشته باشد.
- مصرف برخی از داروها : از داروها عوارض جانبی ایجاد می کنند که ممکن است در نهایت موجب آسیب دیدن استخوانها شده و منجر به پوکی استخوان شود. به عنوان مثال استروئیدها، داروهای درمان سرطان سینه و داروهایی برای درمان تشنج استفاده می شوند.
راه های پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان:
- مصرف ملکمل های کلسیم و ویتامین D
- مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم از جمله ماهی سالمون، ساردین، کلم پیچ، کلم بروکلی، آب میوه ها و نان های غنی شده با کلسیم، انجیر خشک
- سبک زندگی فعال و ورزش کردن
- عدم مصرف دخانیات
- عدم مصرف نوشیدنی های الکلی و گازدار
ارتباط کلسیم و ویتامین دی با پوکی استخوان :
کلسیم در حضور ویتامین D به طور فعال از روده کوچک جذب می شود و در نهایت به همراه فسفر منجر به تقویت استخوانها میشود. به عبارت دیگر ویتامین D کمک به جذب کلسیم میکند.
کمبود کلسیم علاوه بر پوکی استخوان موجب بیماری راشیتیسم (نرمی استخوان) نیز می شود.