مشاوره

مهارت تاب آوری

تاب آوری نوجوانان، از مهم‌ترین عوامل موثر در رشد روانی و اجتماعی آن‌هاست. تاب آوری به اشخاص کمک می‌کند که در مواجهه با چالش‌ها، استرس‌ها و ناملایمات زندگی با قدرت و انعطاف‌پذیری بیشتری عمل کنند. نوجوانان با تقویت این ویژگی می‌توانند با مشکلات اجتماعی، خانوادگی و تحصیلی به خوبی کنار بیایند و از آن‌ها برای رشد و یادگیری بیشتر بهره‌برداری کنند. در این مقاله به بررسی عمیق تاب‌آوری نوجوانان، راه‌های تقویت آن و مزایای این مهارت پرداخته ایم.

تاب آوری یعنی شخص بتواند با سختی ها و ناملایمات مواجه شود و با آنها مقابله کند و بتواند حالت اولیه خود را قبل و بعد مواجه با مشکل به صورت یکسان حفظ کند. برای نوجوانان، این ویژگی خیلی اساسی و مهم است، آنها باید بتوانند با فشارهای مدرسه، روابط اجتماعی و حتی مسائل خانوادگی  به خوبی کنار بیایند.

تاب آوری فقط در واکنش به رویدادهای منفی نقش ندارد، بلکه در ارتقای مهارت‌های زندگی نیز بسیار موثر است. نوجوانان و افرادی که تاب آوری بالاتری دارند، در برخورد با چالش‌ها از راه حل‌های بهتری استفاده می‌کنند و بهتر می‌توانند با مسائل و مشکلات برخورد کنند.

نوجوانانی که  تاب‌آوری دارند نه تنها می‌توانند در برابر مشکلات مقاوم‌تر عمل کنند، بلکه اغلب از این تجربیات به عنوان فرصت‌هایی برای رشد فردی و اجتماعی استفاده می‌کنند. در نتیجه تاب آوری مهارتی است که در تمام مراحل زندگی برای اشخاص و افراد کمک کننده است، چراکه مشکلات و مسائل زندگی هیچگاه به پایان نمی‌رسند.

عوامل موثر بر تاب آوری نوجوانان:

1.عوامل فردی

  • اعتماد به نفس و خودکارآمدی : داشتن اعتماد به نفس در نوجوانان باعث می‌شود که به توانایی های خود بیشتر ایمان داشته باشند و در نتیجه تاب آورتر باشند. خودکارآمدی و  باور به توانایی در حل مشکلات، به نوجوانان کمک می‌کند تا در مواجهه با چالش‌ها، راه‌حل‌های مناسب پیدا کنند و به راحتی تسلیم نشوند. درواقع اعتماد به نفس داشتن باعث ایجاد روحیه جنگنده در نوجوانان می‌شود.
  • داشتن مهارت‌های حل مسئله : اشخاصی که مهارت‌های حل مسئله قوی‌تری دارند، در موقعیت‌های سخت خیلی بهتر عمل می‌کنند. مهارت حل مساله به نوجوانان یدگاهی تازه می‌دهد، به آنها کمک می‌کند که مشکلات را به شکل فرصت‌های یادگیری و رشد ببینند و نه به عنوان موانعی غیرقابل حل. درواقع حل مشکلات برای کسانی که توانایی حل مساله دارند، نوعی سرگرمی است.
  • مدیریت هیجانات : یکی دیگر از عوامل تاثیر گذار در تاب اوری نوجوانان، توانایی کنترل و مدیریت هیجانات است. افرادی که توانایی مدیریت استرس و احساسات منفی خود را دارند، با مشکلات روانی کمتری مواجه می‌شوند و در موقعیت‌های بحرانی خیلی حساب شده تر عمل می‌کنند. ترفندهایی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و ذهن آگاهی می‌توانند به مدیریت هیجانات کمک کنند.

2.عوامل اجتماعی

خانواده نقش اساسی در تقویت تاب‌آوری دارد. افرادی که از حمایت عاطفی و روانی خانواده بهرهمند هستند، احساس امنیت بیشتری دارند و در برخورد با مسائل زندگی تاب‌آوری بیشتری خواهند داشت. داشتن رابطه های مثبت با والدین و خواهر و برادرها به نوجوانان کمک می‌کند تا احساس کنند که در شرایط سخت تنها نیستند. احساس اینکه یک نفر حامی و پشتیبان وجود دارد، باعث می‌شود که قدرت چند برابری در مواجه با چالش‌ها داشته باشند.

راهکارهای افزایش تاب آوری نوجوانان :

تاب اوری یک مهارت است، مانند تمام مهارت های دیگر که آموختنی و قابل گسترش هستند، می‌توان تاب آوری را تقویت کرد و بهبود داد. برخی از راهکارهای موجود برای افزایش تاب آوری نوجوانان را در ادامه ذکر شده است.

  • تقویت اعتماد به نفس : کسب موفقیت ها در کارهای حتی کوچک باعث تقویت اعتماد به نفس خواهد شد و در نتیجه داشتن اعتماد به نفس بالاتر، باعث تاب آوری بیشتر خواهد شد.
  • داشتن روابط حمایتی : نوجوانانی که از حمایت اجتماعی قوی‌تری برخوردارند، تاب‌آوری بیشتری دارند. داشتن این احساس که یک نفر حامی و همراه نوجوان است باعث ایجاد حس تعهد و تاب آوری می‌شود.
  • مدیریت احساسات : تنظیم هیجانات به فرد کمک می‌کند که با خونسردی بیشتر به حل مسائل بپردازد و همین امر باعث تاب آوری بیشتر در نوجوان خواهد شد.
  • ورزش و فعالیت‌های بدنی : داشت ورزش منظم نه تنها سلامت جسم را تضمین می‌کند، بلکه تاثیر زیادی بر سلامت روان و تاب آوری فرد دارد.
  • تقویت مهارت‌های حل مسئله : حل مسئله مهارتی است که باعث می‌شود نوجوان به جای فرار یا تسلیم شدن در برابر چالش، در جست و جو برای حل مساله باشد.
  • داشتن هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی : اهداف مشخص و واضح، نوجوان را متعهد میکند که در هر شرایطی به راه خود ادامه دهد. همین تعهد به ادامه دادن باعث تقویت اراده و تاب آوری خواهد شد.

مزایای تاب‌آوری برای نوجوانان :

  • بهبود عملکرد تحصیلی : نوجوانان تاب‌آور توانایی بیشتری در مدیریت استرس‌های تحصیلی دارند و بهتر می‌توانند با فشارهای مربوط به امتحانات و وظایف مدرسه مواجه شوند. در نتیجه عملکرد بهتری خواهند داشت و موفقیت های بیشتری را تجربه خواهند کرد. در این چرخه تاب آوری و دریافت موفقیت بیشتر، اعتماد به نفس نیز تقویت خواهد شد.
  • پیشگیری از مشکلات روانی : تاب‌آوری از بروز مشکلاتی مانند افسردگی و اضطراب جلوگیری می‌کند و به نوجوانان کمک می‌کند که در مواجهه با ناملایمات، از نظر روانی قوی بمانند. تاب آور بودن باعث ایجاد یک روحیه جنگنده و سرسخت می‌شود و اشخاصی که این مهارت را در خود تقویت کنند به سادگی دچار ناامیدی نخواهند شد و همیشه در حال تلاش و بهبود شرایط هستند. در نتیجه خیلی کمتر نسبت به همسالان خود دچار سرخوردگی و احساس شکست خواهند شد.
  • تقویت روابط اجتماعی : نوجوانان تاب‌آور روابط بهتری با دوستان و خانواده خود برقرار می‌کنند. آن‌ها در حل تعارضات بهتر عمل می‌کنند و از حمایت‌های اجتماعی بیشتری برخوردارند. نوجوانانی که تاب آوری دارند، در حل چالش های به وجود آمده در روابط خود پیش قدم می‌شوند، چرا که ذهنیت این اشخاص ذهنیت حل مساله و رفع چالش است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *